Değerli kardeşimiz,

Bazı kaynaklarda “uykudan önceki namaza, gece namazı, uykudan sonraki namaza teheccüd namazı” ismi verilmiştir. Hatta bu konuda Peygamber efendimizden da rivayet vardır.

“Teheccüd namazı” uyuduktan sonra kalkıp kılınan namazdır. Bu namaz peygamberimiz (sam) için beş vakit farz namazlara ilave olduğundan “nafile” adını almıştır. (bk. Kurtubi, İsra 79. ayetin tefsiri, el-Mevsuatu’l-fıkhıyye el-Küveytiye, 34/117)

İbn Hacer de bu rivayetin “Hasen” olduğunu bildirmiştir. (bk. İbn Hacer, et-Telhisu’l-Habir, 2/35)

İsra suresinin 79. ayetinde teheccüd adıyla bir namaz emredilmiştir. Tefsir alimlerine göre, “teheccüd” kelimesi hem uyumak hem uykudan uyanmak gibi zıt iki anlama gelir. (bk. Zemahşeri, Razi, Maverdi, Kurtubi, ilgili ayetin tefsiri)

Bu konuda şu iki hadise de bakılabilir:

1) Hz. Aişe anlatıyor:

“Resulullah (asm) Felak ve Nas Surelerini (Kul eûzu’leri) okur, ellerine üfler, daha sonra ellerini bedeninin her tarafına sürerdi.” (bk.  İbni Mâce, Dua 15)

2) Berâ bin Azib, Peygamberimizin (asm) şöyle buyurduğunu rivayet eder:

Yatağına gireceğin vakit, namaz için aldığın abdest gibi abdest al. Sonra cephen kıbleye gelecek şekilde sağ tarafına yat, sonra şöyle dua et:

“Allah’ım, senin rızanı dileyerek ve senin azabından korkarak kendimi sana teslim ettim. Sırtımı sana dayadım. Bütün işimi sana hâvale ettim. Senin azabından, ancak senin rahmetine iltica edilir. İndirdiğin kitabına, gönderdiğin Peygamberine de iman ettim.”

Bunlar son sözlerin olsun. Sen böyle söyledikten sonra, eğer o gece ölürsen fıtrat (İslâm dini) üzerine ölürsün. Şayet sabaha kavuşursan çok hayır kazanmış olarak sabaha ulaşmış olursun.” (bk. Müslim, Zikir 56)

Özetlersek; bir kısım alimlere göre, yatsıdan sonra, yatmadan önce kılınan namazın adı “gece namazı”dır. Uyuduktan sonra kalkıp namaz kılmanın adı ise “teheccüd”dür. (bk. Kurtubi, a.y.)

Fakat alimlerin büyük çoğunluğuna göre, gece namazı tabiri yerine “gece kalkmak/kıyamul-leyli” tabiri daha doğrudur. Çünkü “gece kıyamı” kavramı namazla birlikte, her türlü zikir, ibadet ve duayı da içine alır. Teheccüd sözcüğü ise yalnız namaz kılmaya mahsustur.

Ayrıca fakihlerin çoğuna göre, teheccüd bir gece namazıdır, uykudan önce de sonra da olur. Fakat diğer bazı fakihlere göre, teheccüd ancak uykudan sonra kılınan namaz olur. (bk. el-Mevsuatu’l-Fıkhıyetu’l-Küveytiye, 2/232)

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet