Değerli kardeşimiz,

Şizoaffektif bozukluk gibi karmaşık bir durumla tek başınıza evden baş etmek gerçekten zordur, ancak ümitsizliğe kapılmayın. Çünkü doğru kaynaklar ve yöntemlerle ilerleme kaydetmek mümkündür. Unutmayın şizoaffektif bozukluk kronik olabilir, ama tedavi edilebilir ve yönetilebilir bir durumdur. Özellikle duygu düzenleme ve düşünce organizasyonu üzerine yapılan her küçük egzersiz bile ileride inşallah büyük fark doğurabilir. 

Size yardımcı olabilecek terapi temelli kitaplar, ücretsiz makale kaynakları ve bazı tavsiyelerde bulunacağız. Ancak maalesef bu alandaki kaynakların çoğu yabancı dillerde yazılmış eserlerdir.

Yüce Rabbimiz her daim yâr ve yardımcınız olsun.

Evde Uygulanabilir Terapi ve Egzersiz Kitapları

Google Scholar (https://scholar.google.com.tr)

         Arama terimleri (İngilizce):

         “schizoaffective disorder + speech therapy”

         “language disturbances in schizoaffective disorder”

         “CBT for thought disorganization”

         Makale Örneği:

         Cognitive-Behavioral Therapy for Thought Disorder in Schizophrenia-Spectrum Disorders

         Speech and Language Disturbances in Schizoaffective Disorder: A Review

Türkçe Kaynaklar

         “Şizofreni ve Diğer Psikotik Bozukluklarda Konuşma Bozuklukları” başlıklı makaleler genellikle üniversite veri tabanlarında olur (örneğin, DergiPark – https://dergipark.org.tr)

         Arama terimleri:

         “Şizoaffektif konuşma bozukluğu”

         “Psikotik bozuklukta dil kullanımı”

         “Bilişsel davranışçı terapi şizofreni”

 Psikoeğitim Videoları ve Uygulamaları

         YouTube’da “Bilişsel Davranışçı Terapi” üzerine Türkçe içerikler mevcuttur.

Örn: Klinik Psikolog Gökhan Çınar’ın videoları

         Mobil uygulamalar:

         MindShift CBT (ücretsiz, İngilizce)

         Woebot Health (sohbet botu destekli, İngilizce)

 Türkiye’deki Ücretsiz Psikososyal Destek Hatları

         Alo 183 Sosyal Destek Hattı

         Ruh sağlığı ile ilgili destek için bazı belediyeler ve üniversiteler dönemsel olarak ücretsiz çevrim içi danışmanlık sunar.

Evde Uygulayabileceğiniz Basit Egzersiz Önerileri

1. Günlük Tutma ve Düşünce Takibi

•  Düşünceler, duygular ve davranışları yazın.

•  Cümleleri yavaş ve düzgün kurmaya çalışın, sonra tekrar okuyun.

•  Cümle başı ve sonlarını belirgin hale getirmeye çalışın.

2. Yüksek Sesle Okuma ve Ses Kaydı

•  Kısa metinleri (haber, kitap) yüksek sesle okuyun ve kendinizi kaydedin.

•  Sonra kaydı dinleyin: Anlaşılır mıydı? Cümleler tamam mıydı?

3. Zihin Haritası Çalışması

•  Bir konu seçin (örneğin “doğa”, “yolculuk”, “müzik”) ve onunla ilgili aklınıza gelen tüm kelimeleri bir kağıda yazın.

•  Sonra bu kelimelerle 3-4 cümlelik kısa bir hikâye oluşturun.

Ek bilgi:

Konuşma pratiği, düşünce düzenleme, kendini ifade etme ve duygu takibi içeren, evde kendi başına yapabileceğin 1 haftalık basit bir program sunacağız. Her gün ortalama 30-45 dakika ayırmanız yeterli. Gerektiğinde süreyi esnetebilirsiniz, baskı hissetmeyin.

Haftalık Terapi Destekli Ev Programı

Hedef:

• Konuşma akıcılığını ve netliğini artırmak,

•  Düşünce dağınıklığını azaltmak,

•  Duyguları fark etmek ve ifade becerilerini geliştirmek.

 GÜN 1 – Zihin Açıcı Başlangıç

1. Sesli Okuma (10 dk)

•  Sevdiğin bir kitap, haber yazısı veya masalı seç.

• Sessiz bir yerde yüksek sesle ve yavaş yavaş oku.

• Cümleleri bölmeden okumaya dikkat et.

2. Düşünce Kaydı (15 dk)

• Bugün aklından geçen yoğun düşünceleri yaz:

         “Bugün en çok ne düşündüm?”

         “Aklımdan geçen şeyler gerçek mi, yoksa sadece bir yorum mu?”

3. Nefes ve Farkındalık Egzersizi (5 dk)

• 4 saniye burundan nefes al, 4 saniye tut, 4 saniye ver.

•  Zihninden geçen düşünceleri sadece “izle”, değiştirmeye çalışma.

GÜN 2 – Duygular ve İfade

1. Duygu Günlüğü (15 dk)

• “Bugün kendimi nasıl hissettim?”

• Bu duygular bedenimde nerede hissedildi? (Örnek: göğüste sıkışma)

• Duyguma 1–10 arası bir yoğunluk puanı ver.

2. Ses Kaydı Pratiği (10 dk)

• Kısa bir konu seç (örneğin: “Yalnızlık”, “Gelecek”, “Doğa”)

• Bu konu hakkında 1-2 dakika serbestçe konuş, ses kaydı al.

• Sonra kaydı dinle: Anlaşılır mıydı? Cümleler bütün müydü?

 GÜN 3 – Konu Tutarlılığı ve Düşünce Sıralama

1. Konu Zinciri Oyunu (15 dk)

•  “Yolculuk” kelimesinden başlayarak, bununla ilişkili 5 kelime yaz.

Örn: Yolculuk → Otobüs → Uzak → Yorgunluk → Dinlenmek

•  Sonra bu 5 kelimeyle bir 3-4 cümlelik hikaye yaz.

• Hikâyeyi yüksek sesle oku.

2. Gerçek mi, Tahmin mi? (10 dk)

•  Bugün düşündüğün 2 şeyi yaz.

Örneğin: “Kimse beni anlamıyor.”

         Bu bir gerçek mi? Yoksa bir yorum mu?

         Kanıtın ne? Alternatif bir bakış açısı var mı?

 GÜN 4 – Konuşma Akışı Geliştirme

1. Gölgeleme Tekniği (10 dk)

• Bir video aç (haber spikeri, belgesel vs.)

• Videoyu oynatırken aynı anda kelimeleri tekrar et (gölgeleme).

• Telaffuz ve konuşma hızına odaklan.

2. “Bir Günü Anlat” (10 dk)

• Bugün ne yaptığını ses kaydına anlat. Sabah kalkıştan şimdiye kadar.

• Sadece olanları, sırayla ve mantıklı bağlarla anlatmaya çalış.

 GÜN 5 – Kendi Sesinle Güçlen

1. “Kendime Mektup” (15 dk)

• Kendine yazılmış bir mektup yaz:

“Sevgili ben, bugün seninle gurur duyuyorum çünkü…”

       Geçmişte yaşadığın bir zorluğu hatırla, onunla nasıl baş ettin?

       Bu seni nasıl daha güçlü yaptı?

2. Bu mektubu sesli oku (isteğe bağlı ses kaydı al)

 GÜN 6 – Alternatif Düşünceler

1. Düşünceyi Dönüştürme (15 dk)

• Sık tekrarladığın olumsuz düşünceleri yaz.

o  Örn: “Konuşmalarım hep bozuk.”

• Buna 2 tane daha dengeli düşünce yaz:

o “Zorlanıyorum ama çalışıyorum.”

o “Daha açık konuşmam gün geçtikçe artıyor.”

2. Bir önceki gün yazdığın mektubu tekrar oku. Neler değişti?

 GÜN 7 – Kapanış ve Geri Dönüş

1. Hafta Değerlendirme (15 dk)

•  Bu hafta ne yaptım?

•  Hangi egzersizler bana iyi geldi?

•  Hangi günlerde zorlandım, neden?

2. Kendi Cümlelerinle Sesli İfade (10 dk)

• Ayna karşısına geç.

• “Bugün burada olduğum için kendime Allah’ın izniyle teşekkür ederim.” de.

• Kendi cümlelerinle 2-3 olumlu şey söyle.

 Program Tekrarı

Bu programı her hafta veya 2 haftada bir döngü şeklinde tekrar edebilirsin. Zamanla farkı görebileceksin. İlerleme yavaş olabilir, ama durmadığınız sürece gelişme devam eder.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet