Değerli kardeşimiz,

Soruda Enfal 68. ayetiyle ilgili yer verilen “Sizin kaderinizde affedilmek olmasaydı, sizi cezalandırırdım.” şeklindeki meal gerçeği tam yansıtmamaktadır.

Kader diye tercüme edilen ilgili ayetin metnindeki kelime “Kitab”tır.

Meallerde de genel olarak “Allah tarafından önceden verilmiş bir hüküm olmasaydı, aldığınız fidyeden ötürü size mutlaka büyük bir azap dokunurdu.”(Diyanet Vakfı Meali) şeklinde tercüme edilmiştir.

Ancak, tefsir kaynaklarında “Allah tarafından önceden verilmiş bir hüküm olmasaydı” manasındaki ayetin bu ifadesi değişik şekillerde yorumlanmıştır:

a) Eğer Bedir gazilerine azap edilmeyeceğine dair -daha önce alınmış– bir hüküm olmasaydı, esirlerden aldığınız fidyeden ötürü size büyük bir azap dokunurdu.

b) Eğer Bedir ganimetlerinin sonuçta size helal kılınacağına dair -daha önce alınmış- bir hüküm olmasaydı, aldığınız ganimetlerden ötürü size büyük bir azap dokunurdu.

c) Eğer cahilliklerinden ötürü yanlış yapanlara ceza verilmeyeceğine dair –daha önce alınmış– bir hüküm olmasaydı, size büyük bir azap dokunurdu.

d) Eğer sizin iman ettiğiniz kitap olan Kur’an’da “küçük günahların affedileceğine” dair bir hüküm olmasaydı, bu yaptıklarınızdan ötürü size büyük bir azap dokunurdu. (bk. Maverdi, Razi, Kurtubi, ilgili ayetin tefsiri)

c) Soruda yer alan “Pek açıktır ki, Allah burada onları cezalandırmaktan yanadır; ama karşısında onlar hakkında daha önce takdir ettiği kaderi bulunca onları cezalandırmaktan vazgeçiyor.” ifadesi, çok problemlidir. Sanki kader, Allah’ın tasarrufunun da elini-kolunu bağlarmış… 

Burada bu konuya fazla girmeyeceğiz. Sitelerimizden “Kader-Kaza-Ata” kanununun ne anlama geldiğini öğrenebiliriz.

Şimdilik şu ayete dikkatli bakmamız yeterlidir:

“Allah, dilediği hükmü iptal eder, dilediğini sabit bırakır. Ana kitap O’nun yanındadır.” (Rad, 13/39)

d) Alimlerin -az önce verdiğimiz- açıklamalarından da anlaşıldığı gibi, söz konusu ayette yer alan “Allah tarafından önceden verilmiş bir hüküm olmasaydı” mealindeki ifadenin yalnız bir değil birkaç anlamının olduğunu gördük. b), c) ve d) şıklarındaki yorumların hepsi, sorudaki algıyla alakası yoktur. Çünkü bu üç maddede “cezanın verileceğine dair hüküm” değil, “cezanın verilmeyeceğine dair hüküm” söz konusudur.

– Özetle, bu ayette –meal olarak– yer alan “Allah tarafından önceden verilmiş bir hüküm olmasaydı…” ifadesi, yapılan yanlışlığın büyük bir cezayı hakkedecek kadar kötü olduğuna, buna rağmen, Allah yolunda savaşan Bedir aslanlarına -özel olarak– bu cezanın tatbik edilmeyeceğine, bundan böyle ganimet almak bu ümmete helal kılınıp bir suç unsuru olmaktan çıkarılacağına, Onun sonsuz rahmetinin bu ümmet için böyle tecelli edeceğine işaret etmeye ve teselli vermeye yöneliktir.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet