Değerli kardeşimiz,

İlgili ayetlerin meali şöyledir:

“Bunun üzerine hemen onları (Semud kavmini), o sarsıntı yakaladı, yurtlarında diz üstü çöke kaldılar.” (A’raf, 7/78)

“Doğrusu, onlar azap yağmuruna tutulmuş (Semud kavmine ait) beldeye de uğramışlardı. Onun halini görmediler mi? Aslında onlar tekrar diriltileceklerine ihtimal vermiyorlar.”(Furkan, 25/40)

“Semûd halkına gelince, biz onlara da doğru yolu gösterdik, fakat onlar körlüğü hidayete tercih ettiler. Derken işledikleri işler sebebiyle alçaltıcı bir azap yıldırımı onları alıverdi.” (Fussilet, 41/17)

– Bu konuda şunları söylemek mümkündür:

a) Semud kavminin başına aynı anda çeşitli belalar birden gelmiştir. Bu çeşitli belaların bir anda başlarına gelmesi, onların görülmemiş şekilde bulaştıkları (Lutilik gibi) çirkin işlerin boyutuna uygundur. Çünkü, “Cezalar işlenen suçların türünden olur.” kuralı gereğince, büyük suçlara büyük cezalar verilir.

– Demek Semud kavminin başına aynı zaman diliminde üç musibet birden gelmiştir:  Aşağıdan yeri sarsan müthiş bir deprem, yukarıdan dehşet verici bir meteor yağmuru ve ürkütücü yıldırımların çarpması…

– Kur’an’ın bu üç sahneyi birden değil de ayrı surelerde zikretmesinin hikmeti, Semud kavmine verilen cezanın muhatapları tarafından detaylı bir şekilde anlaşılmasını sağlamak ve farklı yerlerde farklı sahnelere dikkat çekmektir.

Bu şekildeki bir üslubun kullanılması, hem lafzi belagat açısından bir tefennün, hem manevi belagat bakımından bir çeşniliktir. Bununla zihinlere nakşedilmek istenen konunun iyice yerleşmesini sağlamaktır. (krş. Razi, İbn Aşur, ilgili üç ayetin tefsiri)

b) Aslında bu üç musibetin birbiriyle yakın ilişkisi vardır. Çünkü, söz konusu ayetlerde yer alan “recfe” kelimesi, deprem manasına gelir. “Sâika” kelimesi yıldırım manası yanında deprem ve yüksek tondaki sesler için de kullanılır. “Matarus-sev’i”(kötü yağmur) kavramı,  genellikle taş yağmuru anlamında kullanılır.

Buna göre, her üç ayette de asıl musibetin merkezinde deprem vardır. Deprem felaketine genellikle yağmur ve seller de eşlik ediyor. İşte bu ayette, Semud kavminin yakalandığı depremin en korkunç bir şekilde cereyan ettiğine işaret edilmiştir. (krş. Zuhayli, et-Tefsiru’l-münir, Araf:78. ayetin tefsiri)

– Hatta bir ayette Semud kavminin “tağiye” ile helak edildiği ifade edilmiştir. (bk. Hakka, 69/5) Buradaki ”tağiye”den maksat da depremdir. Çünkü, “tağiye” kelimesi, haddi aşan şey manasına gelir. Yerküresi sarsıldığı zaman normal sınırını ve haddini aşar.

Ancak bu kelimenin özellikle tercih edilmesi, ilgili depremin boyutunun çok korkunç olduğuna işaret edilmiştir. (Zuhayli, a.g.y)

– Bazı alimlere göre, Semud kavmi için kullanılan “recfe, sayha, sâika” kelimelerinin hepsi (deprem esnada meydana gelen) korkunç bir sesi ifade etmektedir. (krş. el-Meraği, Araf:78. ayetin tefsiri)

Bu kelimelerin hepsinin yıldırımı ifade etmek için kullanıldığını söyleyenler de vardır. (bk. el-Menar, Araf:78. ayetin tefsiri)

Özet olarak şunu diyebiliriz ki, farklı ayetlerde depremin farklı boyutlarına işaret edilmiştir. Recfe ile sarsıntıya, sayha ile deprem anında çıkan uğultuya, sâika ile de yüksek sesin frekans boyutuna, “Kötü yağmur” sözcüğüyle de depreme eşlik eden meteor yağmuruna işaret edilmiştir.

Bu açıklamalardan anlaşılıyor ki, bir gerçeği çok çeşitli sahneler ve değişik sahneleriyle anlatan Allah’ın sözlerinde bir eksik aramak yerine onlara karşı edepli bir düşünceyle edepli bir üslubu takınmamız çok önemlidir.

Sonsuz ilim, hikmet ve kudret sahibi Allah’ın ifadeleri karşısında, her açıdan âciz, fakir, cahil bir insan tavrını takındıktan sonra, konunun hikmetini bu çerçevede araştırmak Allah’ın rızasına en uygun olan tavırdır.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet