Değerli kardeşimiz,

Öncelikle şunu ifade edelim ki, “bilincin devrede olmadığı yerde yapılan işlerin sorumluluğu da olmaz” prensibinden hareketle, başka çözülmesi gereken problemler de ortaya çıkabilir.

Bu bilgiyi kesin bir şekilde kanıtlamadan, sınırlarını çizmeden, Allah’ın adaleti ile insan sorumluluğunu telif etmeden deklere etmek faydadan çok zarar verebilir.

Bununla beraber, denilebilir ki, insanoğlunun kendi elinde olan işlerin sayısı, elinde olmayanlara göre bir hiç hükmündedir. Herkes şunu rahatlıkla nalayabilir ki, insanın iradesine bağlı hareketler yanında iradesine bağlı olmayan hareketler vardır. Bu refleks hareketler, biyolojik, psikolojik bünye çerçevesinde cereyan etmektedir. Kalbimizin, sinir sistemimizin, sindirim sistemimizin, beynimizin çalışmasında bizim ne gibi müdahalelerimiz olabilir?

Biz iman ederiz ki, bu işin şekli ne olursa olsun, insanın bilinci, onun sorumluluğunu ortadan kaldıracak bir konumda olamaz. Çünkü, dinin mükellefiyetleri akla, bilince bakar. Çocukların ve delilerin sorumlu tutulmamasının sebebi, onlarda gereken akıl ve bilincin olmamasıdır.

Bu sebeple, söz konusu deneyin ortaya koyduğu bilgiler, bu sorumluluğu kaldıracak konumda olmaması esastır. Biz, bu işi bilimsel olarak izah edemezsek bile, imanımızla en az şu kadarını biliriz ki, insan oğlunun tabi olduğu dini imtihan, bilinçli bir özgür iradeye bağlı olarak ancak âdil olabilir…

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet