Değerli kardeşimiz,

Hz. Peygamber (asm)’in Kur’an’ın ne kadarını tefsir ettiği hususuyla ilgili iki görüş bulunmaktadır. Âlimlerden bir kısmı Resûl-i Ekrem (asm)’in Kur’ân-ı Kerîm’in tamamını tefsir etmediğini belirtmişlerdir. Süyûtî’nin el-İtķān’da kendilerinden görüş naklettiği kişiler içerisinde yer alan Huveyyî de Resûlullah’ın tefsir ettiği âyetlerin az olduğunu söylemektedir. Hz. Âişe’den rivayet edilen,

“Peygamber, Cibrîl’in kendisine öğrettiği sayılı âyet dışında, Allah’ın kitabından herhangi bir şey tefsir etmezdi.”(Taberî, I, 79, 83; İbn Kesîr, I, 18)

şeklindeki rivayet de bu görüşü delil olarak gösterilmektedir.

İbn Teymiyye’nin dile getirdiği, kaynağı Taberî’ye (I, 82-83) ve öncesine kadar giden diğer görüşe göre Resûl-i Ekrem (asm), Kur’ân-ı Kerîm’in tamamını veya tamamına yakınını ashabına açıklamıştır. Eğer böyle olmasaydı, Allah’ın kendisine verdiği tebyin görevinin (Nahl, 16/44, 64) bir anlamı kalmazdı (Muķaddime, s. 63).

Sahâbîlerin bir kısmından gelen, Kur’an’ın on âyetini Hz. Peygamber (asm)’den öğrenmedikçe diğer on âyete geçmedikleri yolundaki rivayetler ve onların, “Biz Kur’an’ı ilim ve amel olarak birlikte öğrendik.” şeklindeki ifadeleri (Müsned, V, 410; Hâkim, I, 557; Taberî, I, 74-75) bunun delilini oluşturmaktadır.

Kur’an’ın ilk müfessiri Hz. Peygamber (asm)’dir ve tefsiri ondan ashabı almış, ashap da bu bilgileri tâbiîne aktarmıştır. Muteber hadis kaynakları Resûlullah’a, ashaba ve tâbiînin önde gelenlerine ait Kur’an tefsirlerini bir araya getirmiştir. Bu kaynaklara bakıldığında Resûl-i Ekrem (asm)’in Kur’an tefsirinin muhtelif şekillerde ortaya çıktığı görülür. Resûlullah yer yer ashabın yanlış anlama ve yorumlamalarını tashih etmekte, yer yer doğrudan bir âyeti veya sûreyi yorumlamakta veya kapalı bir noktasını açıklamakta, bazan da sorulara cevap mahiyetinde Kur’an’ı tefsir etmektedir.

Abdullah b. Mes‘ûd ve Abdullah b. Abbas gibi önde gelen müfessir sahâbîlerin Resûl-i Ekrem (asm)’den intikal eden yorumları kullanarak, Kur’an’ın tamamına yakınını tefsir ettikleri (Taberi, I, 75) bilinmektedir.(Abdulhamit Birışık, DİA, “Tefsir Md.” 40/283-284).

Sahabe vahyin ortamına şahitlik etmesi ve ayetlerin hangi olay ve kişiler hakkında nazil olduğunu bildiği için, bütün ayetleri Hz. Peygamber (asm)’e sormamış olsalar da büyük oranda ayetlerin tefsir edildiği söylenebilir…

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet