Değerli kardeşimiz,

Kul hakları genellikle insanların canları, bedenleri, ırz ve namusları, manevi şahsiyetleri, makam ve mevkileri, dinî inanç ve yaşayışları gibi konulardaki kişilik haklarıyla mallarına ve aile fertlerine ilişkin haklarından oluşmaktadır.

Her kul hakkı, Allah hakkı yanında kulu da ilgilendirir ve kul hakkı dünyada veya ahirette ödenemezse, Allah da alacaklı kul memnun edip borçluyu affedecel bir lütufta bulunmazsa, o zaman borçlu cehenneme girecek ve kul hakkı kadar ceza çekecek demektir.

Şu halde kul hakkı, hem Allah’ın yasakladığı bir hükme aykırı  davranmak olduğundan günahtır tövbe edilmesi gerekir, hem de kula zarar verdiği için onunla helalleşmek gerekir.

İşte bu önemli hakka dikkat çekmek ve cehennem azabına sebep olabileceğine işaret etmek üzere “kul hakkı ateşten gömlek giymektir” denilmiştir.

Nitekim Hz. Peygamber (asm) Efendimiz bir gün, ashabına “Müflis kimdir biliyor musunuz?” diye sordu. Sahabe-i kirâm, ‘Malını mülkünü kaybetmiş, iflas etmiş kimsedir.’ diye cevap verdiler.

Bunun üzerine Allah Resulü (asm) şöyle buyurdu:

“Bir kişi kıyamet günü kıldığı namaz, tuttuğu oruç ve verdiği zekâtla gelir. Ancak dünyada iken birine sövmüş, diğerine iftira atmış, ötekinin malını yemiş, berikinin kanını dökmüş, bir başkasını dövmüştür. İhlal ettiği bu hakların karşılığı olarak onun iyiliklerinden alınıp hak sahiplerine verilir. Şayet hesap tamamlanmadan iyilikleri biterse, mağdur ettiği insanların günahlarından alınarak onun üzerine yüklenir, sonra da cehenneme atılır. İşte gerçek müflis budur.” (1)

Kötülüklerin temelinde kul hakkı vardır

Ailede, toplumda ve dünyada yaşanan bütün kötülüklerin temelinde kul hakkı ihlalleri vardır. Maalesef, kimi zaman alışkanlıkla, kimi zaman ihmal ve gafletle, kimi zaman da kasten kul hakları ihlal edilmektedir. Canın, dinin, malın, aklın ve neslin muhafazası, İslam’ın en temel esaslarındandır. Bu haklar Allah katında kutsal ve dokunulmazdır. Onların ihlali ise ağır bir vebal, büyük bir zulüm ve kul hakkına girmektir.

En büyük kul hakkı

Kul hakkı ihlallerinin en büyüğü, bir insanın canına kast etmektir. Ne yazık ki bugün, siyonist zalimler, dünyanın gözü önünde bu insanlık suçunu işlemeye devam etmektedir. Yüce Rabbimizin bu husustaki uyarısı gayet açıktır: “Kim bir mümini kasten öldürürse; cezası, içinde ebedi kalacağı cehennemdir. Allah ona gazap etmiş, onu lanetlemiş ve onun için büyük bir azap hazırlamıştır.” (2)

Bize düşen ise; başta Gazze olmak üzere dünyadaki zulümlere karşı sessiz kalmamak, mazlumlara maddi ve manevi desteğimizi daha da artırmaktır.

Kardeşler arası haklar

Karşılıklı rıza olmadan Yüce Rabbimizin koyduğu miras ölçüsünü değiştirmek ilahî adalete aykırıdır.

Dolayısıyla kişinin; kız çocuklarını mirastan mahrum bırakması, kız çocuklarının da Allah’ın takdir ettiği hakka razı olmaması kul hakkıdır.

Ancak kardeşlerin rızasıyla paylar eşit olabilir veya paylarından feragat edip tamamen hibe edebilir.

Gasp etmek, mağdur etmek

Eve, arazi vb. sınırlarını ihlal ederek başkasının mülkünü gasp etmek, asılsız gerekçelerle insanların mallarına el koymak, yalan beyanlarla insanları mağdur etmek ateşten gömlek giymektir.

Bir hadis-i şerifte Resul-i Ekrem (asm), “Hiç kimse hakkı olmayan bir karış toprağı bile almasın! Eğer alırsa, kıyamet gününde Allah yedi kat yeri onun boynuna dolar.” buyurmaktadır. (3)

Adalete aykırı davranmak, zulmetmek, görevlerini yapmamak

Adam kayırmak, çalışanlar arasında adil davranmamak kul hakkıdır.

İşverenin; çalışanına ücretini tam ve zamanında vermemesi, gücünün üstünde iş yüklemesi, sigortasını yaptırmadan onu çalıştırması kul hakkıdır, günahtır.

Çalışanın ise, işverenin malına zarar vermesi, çalışma saatlerine riayet etmemesi, hasta olmadığı halde rapor alarak işe gitmemesi de kul hakkıdır, günahtır.

Meşru kurallara uymamak

Zemin etüdü yaptırmadan bina inşa etmek, inşaat malzemesinden çalmak, kalitesiz malzeme kullanmak insanları aldatmaktır, kul hakkıdır.

Gayrimüslimlere veya başka ülkede yaşayan kardeşlerimize zulmetmek

Ülkemize gelen yabancılara, yurt dışından vatanlarını ziyarete gelen kardeşlerimize alışverişte farklı tarife uygulamak, bilgisizliklerinden istifade ederek onları aldatmak kul hakkıdır, günahtır.

Fiyatta yalan söylemek, aldatmak, stok yapmak

Hangi sektörde olursa olsun, üreticinin malını değerinden düşük alıp yüksek fiyatlara satmak, bir ürünün raf ömrünü uzatmak için içerisine sağlığa zararlı maddeler katmak, son kullanma tarihi geçmiş ürünleri piyasaya sürmek kul hakkıdır, günahtır.

Stokçuluk ve karaborsacılık yaparak fiyatları yükseltmek, ölçü ve tartıda hile yapmak, ayıplı bir malın kusurunu gizleyerek satmak kul hakkıdır, haramdır.

Nitekim Peygamber Efendimiz (asm), مَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا “Bizi aldatan bizden değildir.” (4) buyurarak konunun önemine dikkatlerimizi çekmektedir.

Topluma ait yerleri işgal etmek

Kişinin, herkesin ortak kullanımına ait olan sokakları ve kaldırımları şahsi çıkarları için işgal etmesi ve insanların yürümelerine engel olması kul hakkıdır.

Sosyal yalan ve hile

Sosyal medyada, dijital mecralarda yalan ve yanlış haberlerle insanlara iftira atmak, onurlarını rencide etmek de kul hakkıdır, günahtır.

Helalle yetinmemek

Müslümana yaraşan, helalle yetinmek, harama asla tevessül etmemektir. Hiç kimsenin şerefine ve haysiyetine dil uzatmamak, bir başkasının malına göz dikmemektir.

Kul hakkı bilinci ne zaman başlar?

Kul hakkı bilinci, ailede başlar. Güçlü bir eğitim ve manevi bir bilinçle kök salar.

Mahşer gününün en aşır hesabı

Unutmayalım ki kul hakkı, mahşerin en ağır hesaplarından biridir. Hak sahibinden helallik almadan, onun maddi ve manevi zararlarını telafi etmeden ahiretin çetin azabından kurtuluş olmayacaktır.

Her hak sahibi, hakkını mutlaka bir gün alır

Bakara suresinin 281. ayetinin mealindeki gerçek, hayatımızın her anına maya, rehber ve nur olsun:

“Öyle bir günden sakının ki, o gün hepiniz Allah’a döndürüleceksiniz. Sonra herkese kazandığı amellerin karşılığı tastamam verilecek ve onlara asla haksızlık yapılmayacaktır.” (5)

Kaynak:
1) Müslim, Birr, 59.
2) Nisâ, 4/93.
3) Müslim, Müsâkât, 137.
4) Müslim, Îmân, 164.
5) Bakara, 2/281.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet