Değerli kardeşimiz,

Mirasta paylar şeriata göre belirlendikten sonra, bir kimsenin hakkını bir başkasına rızası ile bağışlamasının meşru olması bir genel kuraldır. Buna rızai taksim denir. (Kasani, Bedai, 9/148; Bilmen, Hukuk-ı İslâmiyye, 7/143)

Bu kural birçok ayet ve hadise dayanır.

Rızai taksim de olsa, ortak malın paylaşılmasında asıl olan ortaklardan her birinin şayi hisseli maldan hakkı olanı almasıdır.

Ancak varislerin anlaşmaları durumunda, tarafların diledikleri gibi tasarrufta bulunmaları da mümkündür. (Kasani, Bedai, 9/142-143, 148; Mecelle, md. 1135)

Buna göre varisler, feraiz hesaplamalarında kendilerine düşen hisseden daha az veya daha fazla bir mal paylaşımında bulunabilirler.

Ancak şunu ifade etmek gerekir ki rızai taksim varislerin, şeriatın beyan ettiği hisselere mukabil bir düzenlemede bulunmaları değil, aksine şeriatın takdir ettiği şekilde kendi mülkiyetlerine intikal eden şayi hisseli hakları üzerinde tasarrufta bulunmaları demektir.

Bu minvalde ortaklardan birinin diğer varisler lehine terekedeki tüm haklarından veya bir kısmından feragat etmesi mümkündür. Bu feragat bir nevi hibedir.

Demek ki, varislerden isteyenler hisselerinin tamamını veya bir kısmını diğer varislere bırakabilirler. Örneğin bir kız, erkek kardeşi kadar hisse istediği zaman, erkek kardeş kendisine düşen fazlalığın yarısını kız kardeşine hediye edebilir.

Özetle, erkek kardeşler razı ise, kız kardeşler de erkek kardeşler mirastan eşit hisse alabilirler. Bu durumda erkek kardeşler, kendi haklarından hibe etmiş olurlar.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet