Değerli kardeşimiz,

– “Saymak, miktar, adet” anlamlarına gelen iddet, bir fıkıh kavramı olarak, herhangi bir sebeple evliliğin sona ermesi hâlinde, kadının yeni bir evlilik yapabilmek için beklemek zorunda olduğu süreyi ifade eder. İddetin, kadının hamile olup olmadığının anlaşılarak nesebin karışmasını önleme, taraflara düşünme ve tekrar bir araya gelme fırsatı verme, kadın için yeni hayata ruhen hazırlanma, evlilik bağını bir anda yok etmeme gibi hikmetleri bulunmaktadır.

– Kadınların iddet bekleme sebepleri nikâh akdinin varlığıdır. Bu sebeple ultrason, filim veya tahlillerle hamile olmadığı anlaşılsa da kadın iddeti bekleyecektir.

– Bir sebeple bir nikâh akdi (ölüm, boşanma, kaybolma, nikâh akdinin mahkeme tarafından sonlandırılması gibi bir sebeple) sona ererse.

Boşanma iddeti bu andan (boşama anından) itibaren başlar. Bu nedenle örneğin tarafların fiilen birbirlerinden ayrı kaldıkları an değil, iddet beklemenin başlangıcı boşamanın veya ölümün gerçekleştiği andır.

– Hanefî ve Hanbelilerde kocasından ayrılmış ve ay hali gören kadının iddeti tam üç hayzın geçmesine bağlıdır; üçüncü hayzın sona ermesiyle biter.

Şafi ve Malikilere göre ise böyle bir kadının iddeti üç temizlik süresidir; iddet üçüncü hayzın başlaması ile biter.

– Evlilik, boşanma veya fesih yoluyla sona ermişse ve kadın da hamile değil ise âdet gören kadın üç hayız süresi iddet bekler.

“Boşanmış kadınlar kendi kendilerine üç ay hâli (hayız veya temizlik müddeti) beklerler.”(Bakara, 2/228)

– Herhangi bir sebeple âdet görmeyenler ise üç ay süreyle iddet beklerler.

“Kadınlarınızdan âdetten kesilmiş olanlarla, âdet görmeyenler hususunda tereddüt ederseniz, onların bekleme süresi üç aydır.” (Talak, 65/4).

– Evlilik erkeğin ölümü ile sona ermiş ve kadın da hamile değilse, iddet süresi dört ay on gündür.

“İçinizden ölenlerin geride bıraktıkları eşleri, kendi kendilerine dört ay on gün (iddet) beklerler.”(Bakara, 2/234)

– Evlilik ne şekilde sona ererse ersin, hamile olan kadının iddeti, doğum yapıncaya kadardır; doğum yapmasıyla iddeti sona erer.

“Hamile olanların bekleme süresi ise doğum yapmalarıyla sona erer.” (Talak, 65/4)

Kaynaklar:

– Şafiî, el-Ümm, IV, s. 311.
– İbn Hazm, Muhalla, IX, s. 403, 404, X, s.45, 46, 26-28, X, s. 26-28.
– Serahsî, Mebsut, VI, s. 19.
– Semerkandî, Tuhfetü’l-Fukahâ, II, s. 244.
– Kâsâni, Bedâi’us-Sanâi, IV, s. 416.
– İbn Rüşd el-Hafîd, Bidâyetü’l-Müctehid, II, s. 73, 77.
– İbn Kudâme, Muğni, IX, s. 479, XI, s. 194-197.
– Nevevî, Mecmu, XIX, s. 208, 209.
– Mevsîlî, İhtiyar, III, s. 103, 104, 172, 173.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet