Değerli kardeşimiz,

Kur’an-ı Kerîm’de Hz. Peygamber (asm) hakkında bildirilen “geçmiş ve gelecek günahlarını bağışladığı”(Fetih, 48/2-3) şeklindeki ayet, Allah Resul’ünün ve dolayısıyla peygamberlerin günah işlediği izlenimini veren delillerden biri olarak gösterilmiştir. Hz. Peygamber (asm)’in geçmiş ve gelecek günahı, zelle anlayışı çerçevesinde farklı şekillerde açıklanmıştır: 

a. Bunun nübüvvetten önce olduğu; 

b. Nübüvvetten önceki zellelerinin Allah’ın affetmesiyle, nübüvvetten sonra olması muhtemel günahların ise ismet sıfatının gereği korunmuş olduğu; 

c. Söz konusu günahların kebair değil, sehven, gafleten veya yanlış tevilde bulunma suretiyle işlenen zelle ve sağire olduğu; kasten veya sehven olan sağairin ise peygamberler hakkında caiz olduğu; 

d. Bir toplum içinde çok üstün konuma sahip olan bir kimsenin taraftarlarının yaptıkları hatalar o kimseye mal edilebilmekte olduğu için söz konusu günahların Resulullah’ın değil, ümmetinin geçmiş ve gelecek günahı olduğu; 

e. Zenb kelimesi mastar olduğu için fail ve mefule nispetedilebileceği; mefule nispet edildiğinde ise anlamın ‘senin hürmetine ümmetin geçmiş ve gelecek günahlarının bağışlanması’, demek olacağı; 

f. Evla olanı terk anlamında olduğu ve bazen evla olanın terk edilmesi kişinin yüksek konumuna göre günah olarak değerlendirilebileceği; 

g. Söz konusu ifadenin Resulullah (asm)’ın günahına değil, aksine Allah katındaki yüksek konum ve itibarına delalet ettiği; buna göre ayet, şart cümlesi olarak algılanarak “Senin günahın olsaydı bile ben onu elbette affederdim.” anlamına geldiği; 

h. Ebu’l-Leys es-Semerkandî’nin naklettiğine göre geçmiş günahla “Hz.Âdem”in, gelecek günahla da “ümmetinin” günahları kastedildiği gibi çeşitli yorumlar yapılmıştır.(Kadı İyad,  eş-Şifâ, II, 282; Razî, İsmetü’l-enbiya, s. 151-152; a.mlf., Mefâtîhu’l-gayb, XXVIII, 78)

İmam Mâtürîdî söz konusu ayetten şu iki hususu çıkarmıştır:

“Birincisi, Resulullah’ın günahına-zenb yöneliktir ve Allah onu bağışladığını bildirmiştir; ancak Resulullah’ın günahının ve zellesinin ne olduğunu araştırmaya girişmemiz caiz değildir. Çünkü Peygamber’in zellesini araştırmak noksanlık ifade eden hususlardandır. Bu konuda araştırmaya girişen kişinin küfründen korkulur. Ayrıca, Resulullah’ın ve diğer enbiyanın günahı bizim günahımız gibi değildir; peygamberlerin günahı bizden birinin mubah-helal olan fiili işleme konumundadır ve onlar buna rağmen bundan nehyedilmişlerdir.(Mâtürîdî, Te’vilatu’l Kur’an, IV, 518).

Kaynak: Mustafa Akçay, Kelâm Literatüründe Peygamber Zelleleri, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: XIII, Sayı: 24 (2011/2), s. 1-33.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet