Değerli kardeşimiz,

İşarî tefsir:Bir kelamın doğrudan değil, işaret olarak ince anlamlar taşımasıdır. Başka bir ifadeyle: Müfessirin, içine doğan ilham ve işaretlerle ayetleri manalandırmasıdır.

Bakara suresinin 260. ayetinde şöyle buyrulmuş:

” وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُBir vakit İbrahim (as) dedi ki  رَبِّ أَرِنِي كَيْفَ تُحْيِي الْمَوْتَىRabbim bana göster, ölüleri nasıl diriltirsin?  قَالَ أَوَلَمْ تُؤْمِنْ Allah dedi ki: Yoksa iman etmedin mi?  قَالَ بَلَى  Hz. İbrahim dedi ki: Evet, iman ettim. وَلَكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِي  Lakin kalbinin mutmain olması için istiyorum. قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّيْرِ  Allah dedi ki:  Dört kuş al. فَصُرْهُنَّ إِلَيْكَ  Onları parça parça edip hamur yap.   ثُمَّ اجْعَلْ عَلَى كُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءًا   Sonra onlardan her bir parçayı bir dağın üzerine koy.  ثُمَّ ادْعُهُنَّ Sonra onları çağır.  يَأْتِينَكَ سَعْيًا Sana koşarak gelecekler.” (Bakara, 2/260)

Hz. İbrahim bunu yapar ve kuşları çağırır. Kuşlardan her birinin kemikleri, etleri ve tüyleri bir yerde toplanır. Sonra başsız olarak Hz. İbrahim’e doğru giderler. Hayvanların başları, Hz. İbrahim’in ayakları altındadır. Hz. İbrahim ayaklarını kaldırınca, her baş kendi vücudunu bulur ve kuşlar eski haline döner.

Bu kıssada zikredilen dört kuş, İbni Münzir’in rivayetine göre: Güvercin, karga, horoz ve tavus kuşudur.

Kadı Beyzavi Hazretleri, şöyle bir işarî bir tefsir yapar ve der ki:

Bu dört kuş, nefsin dört sıfatına işaret eder.

Güvercin, yüksekten uçma sevdasına; karga, uzun emel ve kuruntuya; horoz, öfke ve sertliğe; tavus kuşu da güzelleşmek sevdasına işaret eder.

Dolayısıyla bu ayet, işari manayla şöyle der:

“Ey insan! Nefsinde, güvercinin sıfatı olan yüksekten uçma sevdasını öldürebilirsen; karganın sıfatı olan, uzun emel ve kuruntudan vazgeçebilirsen; horozun sıfatı olan, öfke ve sertliği bırakabilirsen ve tavus kuşunun sıfatı olan, güzelleşmek sevdasından kurtulabilirsen; o nefsi Allah’a itaate çağırdığında, Hz. İbrahim’e kuşların koşması gibi, nefsin de sana koşarak itaat eder.” (bk. Kadı Beyzavi, ilgili ayetin tefsiri)

Böylece, bu kıssada ebedi hayat ile ihya olmak isteyen bir kimsenin nefsinin arzularını terbiye etmesi, onları hayra yönlendirmesi ve Cenâb-ı Hakk’ın rızası yolunda kullanması gerektiği bildirilmektedir.

İlave bilgi için tıklayınız:

– Hz. İbrahim’in, Ya Rabbî, ölüleri nasıl dirilteceğini bana gösterir …
– İbrahim Peygamberin, Allah’ım nasıl diriltiyorsun bir göster de kalbim …
– Hz. İbrahim inandığı halde neden ölülerin diriltilmesini gözle görmek …
– Arapça kaidelere göre Hz. İbrahim Bakara 260. ayette geçen kuşları …

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet