Değerli kardeşimiz,

Hanefilere göre sevap elde edilmesi için abdest alanın niyetle başlaması sünnettir. Niyetin farz olmadığını söylemeleri, serinlenmek için abdest alanın, yüzmek, temizlenmek veya boğulanı kurtarmak vb. için suya girenin abdestinin sahih olacağı sonuçlarını doğuruyor. Hanefiler bu görüşleri için şu delilleri getirdiler:

1. Kur’an’da zikredilmemiştir: Abdest ayeti sadece, üç organın yıkanması ve başın meshini emretmiştir. Ahad hadisi ile niyeti şart koşma Kitab’ın nassına ziyadedir. Onlara göre de Kitab’a ziyade nesh sayılır, Ahad ile nesh sahih olmaz.

2. Sünnette de geçmemiştir: Peygamber (a.s.m) abdest almasını bilmeyen bedeviye niyeti öğretmemiştir. Niyet teyemmümde farzdır, çünkü toprakladır, hadesi de asaleten gidermez, sadece suya bedeldir.

3. Diğer taharetlere kıyas: Abdest su ile taharettir; necasetin giderilmesinde olduğu gibi onda da niyet gerekmez. Setr-i avret gibi, namazın diğer şartlannda da niyet gerekmiyor.

4. Abdest namaz için vesiledir. Bizzat maksut değildir; niyet ise maksatlarda istenen bir şarttır, vesilelerde değil.

Hanefîlerin dışındaki fakihlerin cumhuruna göre, ibadetin veya Allah Tealâ’ya kurbet kastının gerçekleşmesi için abdeste niyet şarttır. Şu delilleri ileri sürdüler:

a) Sünnet: Peygamber (a.s.)’ın hadisi: “Ameller ancak niyetlere göredir. Ve kişi için ancak niyeti vardır.”(el-Mecmu’ 1, 361) Yani şer’an kabul edilen ameller niyetle olur. Abdest ameldir; şer’an ancak niyetle bulunabilir.

b) İbadette ihlasın gerçekleştirilmesi: Allah Tealâ, “Dinde ihlâsla Allah’a ibadet etmekle emrolundular.” buyurdu. Abdest de, emredilen bir ibadettir. Allah Teâla’ya ancak halis bir niyetle tahakkuk eder. Çünkü ihlâs kalbin amelidir, o da niyettir.

c) Kıyas: Namazda ve namazın mübahlığı için teyemmümde şart olduğu gibi abdestte de niyet şarttır.

d) Abdest maksudun vesilesidir, o maksudun hükmünü alır. Allah Tealâ, “Namaza kalktığınızda yüzünüzü yıkayın.” buyurdu. Bu da gösteriyor ki, abdest namaz için emredilmiştir. İstenen, namaz için azaların yıkanmasıdır, o da niyetin manasıdır.

(Kaynak: Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, I, 157-158).

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet