Değerli kardeşimiz,

İlgili ayetin meali şöyledir:

“Rabbin hükmünü verinceye kadar sabret; onlardan hiçbir günahkâra ve nanköre boyun eğme!”(İnsan 76/24)

Bu ayette söz konusu günahkâr ve nankörün belli şahıslar olduklarına dair bilgiler vardır. (Misal olarak bk. Zemahşeri, Razi, Maverdi, Kurtubi, Meraği, İbn Aşur, ilgili ayetin tefsiri)

Bu kaynaklarda verilen bilgilere göre, buradaki itaatin yasaklanması belli şahıslarla ilgilidir.

– Bununla beraber, genel olarak günahkâr ve nankör kâfirler de söz konusu olsa, yine de ayetin ifadesinden “Hiçbir günahkâr ve nanköre itaat etme!” manası çıkmaz. Bilakis bunun manası şudur:

“Müşriklerden isyan eden günahkâr olanlara günahlarında; nankörlük yapanların da nankörlüğü konusunda itaat etme!” (bk. Taberi, ilgili yer)

– Ayette geçen âsim / günahkâr: herhangi bir günahı işleyen kimse demektir. Kefûr / Nankör ise, günah işlemekle beraber, özellikle Allah’ın nimetlerini inkâr eden kimse demektir.

Bir müşrik hem günahkârdır hem de Allah’a şirk koştuğu için onun nimetlerini inkâr edip, sahibine ortak koşuyor. Müşriklerin bu iki vasıfla zikredilmeleri, onların gayr-ı ciddi isteklerinden vazgeçmelerini ve (mal-mülk, makam, nüfuz, başka bir Kuran, bağ-bahçelerin icat edilmesiyle istedikleri mucizeler vs. gibi) o konularda ümitlerini kesmelerini sağlamaya yöneliktir.

Özetle,“…Günah ve düşmanlıkta yardımlaşmayın…”(Maide, 5/2) mealindeki ayette zikredildiği üzere, bu ayette de müşriklere -önerdikleri– günahlarda ve nankörlük konusunda yardım etmemesi, sahip çıkmaması, itaat etmemesi istenmiştir.

Mesela, “Şu zalim adama itaat etme!” dediğimiz zaman, onun yaptığı zulüm konusunda itaat etmemeyi kastetmiş oluyoruz.

Yoksa, peygamberlerden başka masum insan olmadığına göre, hiç kimseye itaat etmemek gerekir. Veya gerçekten günahkâr bir insanın “Haydi camiye gidip cemaatle namaz kılalım.” dediği zaman da itaat etmemek gerekir ki, bunun bir saçmalık olduğu ortadadır.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet