Değerli kardeşimiz,

Duanın aslı “ölümün ve hayatın fitnelerinden” şeklindedir.

“Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) teşehhüdden sonra şunu okurdu:

“Allahümme innî eûzu bike min azâbi cehennem ve eûzu bike min azâbi’l-kabri ve eûzu bike min fitneti’d-Deccâl ve eûzu bike min fitneti’l-mahyâ ve’l-memât.

(Allah’ım, ben cehennem azabından sana sığınırım. Kabir azabından da sana sığınırım. Deccal fitnesinden de sana sığınırım, hayat ve ölüm fitnesinden de sana sığınırım).” [Ebû Dâvud, Salât 184, (984)]

Mahya (hayat) fitnesinden maksad -İbnu Dakîku’l-Îd’e göre- kişiye hayatı boyu ârız olan dünyevî fitneler, imtihanlardır: Madde, şehvet, cehalet gibi sebeplere dayanan imtihanlar. Bunların en ciddi olanı ölüm anındaki imtihandır, zîra insanın hayatını, iman veya küfür üzerine mühürleyecektir.

Memat (ölüm) fitnesinden muradın ölüm anındaki fitne olabileceği belirtilmiştir. Her ne kadar bu, hayat içerisinde cereyan ediyor ise de ölüme yakınlığı sebebiyle buna nisbeti uygun görülmüştür. Üstelik ehemmiyetli bir fitne olması haysiyetiyle ayrıca dikkat çekilmesi normal olmaktadır.

Mamafih bununla kabir fitnesinin murad edilmiş olabileceği âlimlerce belirtilmiştir. Şurası muhakkak ki, ölenlerin kabirlerinde fitneye uğrayacakları kesindir, pek çok hadis bunu ifade etmiştir.

Hemen ifade edelim: Ölüm fitnesi ile kabirdeki fitnenin kastedildiğini söyleyince fitne kelimesini “azab” mânasında anlamamız gerekir. Fitne âyet ve hadislerde, azab, imtihan, yakmak, saptırmak, kötülük yapmak, belaya uğratmak, delilik, şirk, tefrika, kargaşa, iman zayıflığı -küfür, isyan- muhalefet gibi değişik mânalarda kullanılmıştır.

“Mahya fitnesinden murad sabırsızlığa mübtela olmaktır, memat fitnesinden murad da kabirde Münker-Nekir’in soruları karşısında şaşırmak, cevap verememektir” diyen de olmuştur.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet