Değerli kardeşimiz,

Cemaatle kılınan namazda, cemaatin namaz için ayağa ne zaman kalkacağı hususu, namazın özüyle değil, adap ve müstehaplarıyla ilgilidir.

İmam-ı Azam’a göre cemaatle namaz kılmak üzere “Kad kâmeti’s-salât” yani “namaz başladı” denildiği anda imamın namaza başlaması, namazın adabındandır. İmam, bu hareketi ile müezzinin sözünü doğrulamış olur.

Bu içtihada göre imamın ve cemaatin bu cümlenin söylenmesinden önce saf düzenini almaları gerekecektir. (el-Fetâva’l-Hindiyye, I, 64)

Fakat namaza kamet bittikten sonra başlanılmasında da bir sakınca yoktur. Hatta İmam Ebu Yusuf ve diğer pek çok müçtehide göre, uygun olan budur. (Aliyyü’l-kârî, Fethu bâbi’l-‘inâye, I, 211; İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, II, 177; Mehmed Zihni, Ni‘met-i İslam, s. 304)

Hanefî mezhebindeki başka bir görüşe göre ise, müezzin “haydi kurtuluşa” anlamına gelen “hayye ale’l-felâh” cümlesini söylediğinde, imam ve cemaat ayağa kalkar (İbn Nüceym, el-Bahr, I, 270), imam namaza başlar, cemaat da ona uyar.

Şafiî mezhebine göre ise kamet bittikten sonra namaz için ayağa kalkmak müstehaptır. (Nevevî, el-Mecmû’, III, 252-253) İmam ayağa kalkmadan yahut henüz gelmeden cemaat namaz için ayağa kalkmamalıdır.

Kamet yapılırken ne zaman kalkılacağı konusu, ibadetin özüyle değil adabıyla ilgili olduğundan, caminin büyüklüğüne, saf düzenini almaya ve namaza imamla birlikte başlamaya göre düşünülmelidir.

Normal büyüklükteki cami veya mescitlerde, imamın mihraba doğru yürüdüğü görülünce kalkılması daha uygundur. Zira Resûl-i Ekrem (asm), “Namaz için kamet getirildiğinde, beni görmeden ayağa kalkmayın.”(Buhârî, Ezan, 22) buyurmuştur.

Buna göre kişi, imamdan çok geri kalmayacak ölçüde ve imam ile birlikte namaza başlayacak şekilde hazır olabileceği kadar bir süre önce yerinden kalkması uygun olur. (bk. Zühaylî, el-Fıkhu’l-İslamî, I, 560)

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet