Değerli kardeşimiz,

“Bütün halkımız davetimize icabet etti, hatta vali de Cumhurbaşkanı da geldi” ifadesinde genel halk kitlesi içerisinde yüksek tabakadakilerin ayrıca hususi olarak zikredilmesi ne ise, bu mesele de öyle bir üsluptadır.

Demek ki, melekler ifadesinden sonra iki meleğin adının geçmesi, daha farklı manalar, vurgular ve bilgiler içindir.

Bu ikisi de elbette melektir. Melekler genel olarak zikredildikten sonra bu iki meleğin ayrıca zikredilmesinin elbette hikmetleri vardır. Bunları şöyle sıralamak mümkündür:

1. Bu iki yüksek faziletlerinden ötürü Cenab-ı Hak, onları ayrıca zikretmiştir. Bunların faziletleri çok mükemmel olduğu için sanki bunlar, melek cinsinden başka bir cins gibi mütalaa edilmişlerdir.

2. Hz. Peygamber’le Yahudiler arasında cereyan eden şey, bu ikisinin zikredilmesidir. Ayet de ancak bu ikisi sebebiyle nazil olmuştur. Bundan dolayı, bu ikisinin ismini şüphesiz açıkça zikretmiştir. Bil ki bu, o ikisinin diğer meleklerin hepsinden daha şerefli olmasını gerektirmiştir. Aksi halde böyle bir izah doğru olmaz. (bk. Razi, Mefatih, ilgili ayetin tefsiri)

3. Genel olarak melekleri kavram olarak bilseler bile, bunların vasıflarını, örneğin yaratıldığını, Allah’ın emir ve yasaklarına karşı her zaman saygılı olduklarını -eskiden beri yakından bildikleri- bu iki melek unvanı zikredilerek müşriklerin zihinlerine yakınlaştırılmış olabilir.

4. Hz. Cebrail’in Allah ile peygamberler arasında vahiy elçisi olarak görev yapmakla meşhur olduğu için, sosyal ve ahlaki hayat disiplini bakımından isminin daha da pekiştirilmiş olması, Hz. Mikail’in ise, ziraat ve tarım bakanlığı görevi mesabesinde olan işleri yapmakla şöhret bulduğundan ekonomik açıdan isminin hususi olarak tekrarlanması hem kültürel hem ekonomik bakımından insanlara farklı bir yakınlıkları sebebiyle bu tekrarlar yapılmış olabilir.

5. Ayetlerin iniş nedenleri, ayetlerin vurgusu, ayette geçen konuların önemi ve meleklerin görevleri de bu iki meleğin ayıca zikredilmesinin hikmetleri olarak sayılabilir:

• Yahudilerin İnancı: Bu ayet, Yahudilerin Cebrail (as) ve Mikail (as) hakkındaki farklı yorumları üzerine inmiştir. Bazı Yahudiler, Mikail (as)’ın kendilerinin dostu, Cebrail (as)’ın ise düşmanı olduğuna inanıyorlardı. Bu ayet, bu yanlış inanışı düzeltmek ve her iki meleğe düşmanlığın da kabul edilemez olduğunu vurgulamak için nazil olmuştur.

• Vurgu ve Açıklama: Ayette Cebrail ve Mikail’ın isimlerinin ayrıca zikredilmesi, melekler kavramının içindeki bu iki önemli meleğe yapılan düşmanlığın ciddiyetini vurgulamak içindir. Bu, genel bir ifadenin ardından yapılan özel bir vurgu gibidir.

• Elçilik Görevleri: Cebrail, vahiy meleği olarak Allah’ın mesajlarını peygamberlere iletmekle görevlidir. Mikail ise tabiat olaylarını düzenlemekle görevlidir. Her iki melek de Allah’ın emirlerini yerine getiren ve O’na itaat eden kullardır. Onlara düşmanlık, aslında Allah’ın emirlerine ve elçiliğine karşı gelmek anlamına gelir.

• Nüzul Sebebi: Peygamber Efendimiz Medine’ye hicret ettiğinde, bazı Yahudi bilginleri ile aralarında geçen bir tartışma sırasında, Yahudiler Cebrail’in savaş ve şiddet getirdiğini, Mikail’in ise müjde ve bereket getirdiğini iddia etmişlerdir. Bu ayet, onların bu yanlış inançlarını reddetmek ve her iki meleğin de Allah’ın emriyle hareket ettiğini bildirmek için indirilmiştir.

Özetle, ayette Cebrail ve Mikail’in isimlerinin özellikle zikredilmesi, bu iki meleğin faziletlerine dikkat çekmek, melekler hakkında doğru inancı belirtmek, önemli görevleri olduklarını açıklamak, Yahudilerin yanlış inançlarını düzeltmek, bu iki meleğin önemini vurgulamak ve onlara düşmanlığın Allah (cc)’a ve O’nun elçiliğine karşı gelmek gibi anlamlara geldiğini belirtmek içindir.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet