Değerli kardeşimiz,

Ünlü alimlerden İbn Abdu’l-Ber, “kıyamette imtihan”ın olacağını belirten rivayetlerin, peygamber göndermeden kimseye azap verilemeyeceğini ifade eden ayetin ve benzeri ayetlerin açık ifadeleri karşısında bir değer ifade etmeyeceğini belirtmiştir. Buna mukabil, İbn Kesir, ilgili hadis rivayetlerinin bazısı zayıf olsa da bazısının hasen, bazısının sahih olduğunu bunları da dikkate almanın gerektiğini ifade etmiştir.(bk. İbn Kesir, Şankîtî, İsra, 17/15. ayetin tefsiri).

Eş’arî ekolüne bağlı kelamcılar, usulcüler ve Şafiî fakihlerin cumhuruna göre, Fetret ehli olanlar ceza görmekten muaftır. Fetret ehlinden bazılarının ceza gördüklerine dair bazı ahad hadis rivayetleri, bu kesin hükmü ortadan kaldıramaz. Olsa olsa -Hz. Hızırın öldürdüğü çocuğa kâfir hükmünü vermesi gibi- bazı hususî şahısların hususî suçlarından ötürü bir ceza söz konusu olabilir. Çünkü, peygamberler gelmeden kimseye ceza verilmeyeceğine dair bilgiye (ayetin hükmüne) göre de fetret devrinde yaşayanların ceza görmemesi gerekir. Zira, her iki durumda da ilgili insanların ilâhî mesajlar hakkında bilgi sahibi olmamaları söz konusudur.(Alusî, İsra, 17/15. ayetin tefsiri).

“Biz elçi / peygamber göndermeden kimseye azap edecek değiliz.” (İsra, 17/15) mealindeki ayetin anlamı şudur:

Peygamberleri gönderip bahanelerini ortadan kaldırmadan, ayetlerimizle onlara karşı hüccetlerimizi göstermeden hiç kimseye ceza vermeyiz, azap etmeyiz. Nitekim Katade de bu ayeti yorumlarken şunları söylemiştir: Daha önce –elçiler vasıtasıyla– Allah’tan bir haber almadan, O’ndan kendilerine –uyarıcı veya müjdeleyici- bir açıklama gelmeden hiç kimseye azap etmez. Çünkü o, ancak suçları sebebiyle insanları cezalandırır (peygamberler gelmeden bir emir ve yasak söz konusu değil ki, ona muhalefet etmekten bir suç söz konusu olsun).(Taberî, 17/15. ayetin tefsiri). 

İlave bilgi için tıklayınız: 

– İslamdan haberi olmayanların sorumluluğu var mıdır?

– İmam ı Gazali’ye göre Fetret Devrindekilere Benzerlerinin Durumları

– “Fetret” ne demektir, İslam alimlerine göre dinden haberi olmayanların durumu ne olacaktır?

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet