Değerli kardeşimiz,

İlgili hadis-i şerif şöyledir:

“Müslümanlardan iki grup aralarında savaşmadıkça kıyamet kopmaz. Bunlar aralarında büyük bir savaş yaparlar, fakat ikisinin de davaları birdir.” (1)

Bu hadis-i şerif sahihtir.

İbn Hacer’e göre rivayette belirtilen her iki grup Müslüman’dır ve Sıffîn’de savaşan Hz. Ali’yi ve Hz. Muaviye’yi destekleyen kimselerdir. (2)

Ayni, İbn Hacer’in bu görüşüne katıldıktan sonra Davudi’ye nispet edilen başka bir görüşü de zikretmiştir. Bu görüşe göre ise bu gruplar, Cemel vakasında Hz. Ali ile Zübeyr ve Talha’nın gruplarıdır. (3)

Bunların ikisi de Müslümandı. İkisi de İslam’a hizmet etmiş insanlardı. Ama içtihat farkı vardı. Bu yüzden Efendimiz (asm): “…Ama davaları birdir.” demiştir. Yani ikisi de İslam içindi, ama yaklaşım farkı vardı.

İslam alimleri bu konuda çok hassas konuşmuşlardır:

Sahabe arasında olan bu olaylar hakkında dilimizi tutmamız,

Her iki tarafın da niyetinin iyi olduğunu, ama içtihat farkı yüzünden bu olayların yaşandığını kabul etmemiz gerekir.

Efendimiz (asm) sahabeleri için şöyle demiştir:

“Ashabım hakkında dilinizi tutun.” (4)

İbn Hacer ve Aynî “iki grubu” geçmişte sahabe arasında gerçekleşen Cemel ve Sıffin vakalarındaki taraflar olarak yorumlasa da bundan başka olaylara da işaret edebilir.

Ayrıca, Hz. Peygamber (asm) Efendimiz, bu ve benzeri rivayetler Müslümanlar ile Müslümanlar arasında ortaya çıkabilecek kavga, niza veya savaşlara engel olmanın, önlem almanın ve uyanık olmanın önemini vurguladığı da söylenebilir.

Nitekim Kuran’da Müslümanlar arasında barışı ve adaleti sağlamanın önemi belirtilmiştir:

“Eğer müminlerden iki grup birbiriyle kavgaya tutuşursa hemen aralarını düzeltin; ikisinden biri diğerinin hakkına tecavüz etmiş olursa -Allah’ın emrine geri dönünceye kadar haksızlığa sapanlara karşı savaşın; dönerlerse aralarındaki anlaşmazlığı adaletle çözüme bağlayın ve herkese hakkını verin. Allah hakkı yerine getirenleri sever.” (5)

Demek ki, bu ve benzeri rivayetler Cemel ve Sıffin gibi sahabe efenediilerimiz arasından geçen muharebelere işaret ettiği gibi, genelde Müslümanların ve İslam Devletlerin bu tür olumsuzluklara karşı hazır ve uyanık olmalarının, barışın sağlanması noktasında gerekli çabayı göstermelerinin önemini anlatmaktadır.

Yine bu rivayetler Müslümanların iç çatışmalardan uzak durmalarının gerekliliğini vurgulayarak birlik ve beraberlik içerisinde olmalarını da tavsiye etmektedir.

Kaynak:
1) Buharî, Fiten 24, Menakıb 25, İstitabe 8; Müslim, İman 248, (157), Fiten 17.
2) İbn Hacer, Fethu’l-bârî, 6/616.
3) Aynî, Umdetu’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, 12/303.
4) Tirmizî, Menâkıb, 58.
5) Hucurât 49/9.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet