Değerli kardeşimiz,

Dinimiz hayvanlara eziyet etmeyi yasaklamıştır.

Hayvan bedenlerine eziyet anlamına alabileceğimiz bir konu da binek hayvanları üzerinden iken herhangi bir maslahat gereği olmaksızın, uzun süre sohbet etmek, konuşmak, alışveriş gibi davranışlarda bulunmaktır.

Bununla ilgi bir olay şöyledir:

Hz. Peygamber (asm) Efendimiz bir kavme uğramıştı, onlar binek hayvanlarının üzerinde durarak sohbet ediyorlardı. Resulullah Efendimiz,

“Hayvanlara (zahmet ve meşakkatten) uzak olarak binin, doğru dürüst terk edin. Yollarda ve çarşılarda konuşmak için onları kürsüler (sandalyeler) edinmeyin. Çok binilen vardır ki binenden daha hayırlıdır ve Allah’ı daha çok zikredendir.”(1)

buyurarak yaptıkları işin hayvanlara eziyet olduğunu ifade etmiştir.

Ebu Hureyre (r.a.)’den gelen bir rivayette ise Hz. Peygamber (asm) Efendimiz,

“Hayvanlarınızın sırtını minberler edinmekten sakınınız. Çünkü (yüce) Allah sadece zorlukla varabileceğiniz yerlere sizi iletmeleri için onları sizin emrinize verdi. Arzı da sizin için yarattı. Binaenaleyh ihtiyaçlarınızı yerde karşılayınız.”(2)

demiştir. Bu da hayvanları lüzumsuz yere yormaktan ve onlara eziyet etmekten sakındırmadır.

Hadisteki yasak, herhangi bir gaye olmaksızın yapılan bir oturmaya yöneliktir. Devamlı bir şekilde değil de ancak bir ihtiyaçtan dolayı olursa bu yasaklanmamıştır. Buna delil Hz. Peygamber Efendimizin (asm) ihtiyaçtan dolayı devesinin üzerinde hutbe okumasıdır.(3) Çünkü Veda Haccında umumi bir maslahattan dolayı Hz. Peygamber (asm) devesinin üzerinde hutbe okumuştur.

Demek ki, hayvan üzerinde oturarak sohbet etmenin yasaklanması, arada bir olup da maslahat için olan değil, kişinin devamlı bir şekilde bunu alışkanlık haline getirmesinden dolayıdır.(4)

Nitekim Ali el-Kari, bu hadisi şöyle yorumlamıştır: “Hayvanların üzerinde alışveriş veya buna benzer uzun şeyleri yapmayınız. Bilakis ininiz, ihtiyaçlarınızı yerine getiriniz sonra bininiz.”(5)

Hayvanların bizim hizmetimize verilen varlıklar olduğu, onlara şefkat etmemiz gerektiği, gerek ayetlerde gerekse hadislerde açıklanmıştır.

Dipnotlar:

1) Heysemi, Mecmau’z-zevaid, 8/107; Darimi, İsti’zan, 39 (I-II, 595).
2) Ebu Davud, Cihad, 55 (II, 32).
3) Münavi, Feyzü’l-kadir, 3/169.
4) Azimâbâdi, Avnu’l-ma’bud, 7/168.
5) Azimabadi, a.e., 7/169 el-Münziri, rivayetteki İsmail b. Ayyaş’ın hakkında cerh vaki olduğunu bildirmiştir.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet