Değerli kardeşimiz,

Allah bildirmedikçe geleceği hiç kimse bilemez.

Ayette geçen gayb konusu ise, gelecekle ilgili değil, “kocasının yanında bulunmadığı veya haberinin olmadığı zamanlar” demektir. Ayet, böyle durumlarda saliha hanımın özelliklerinden bahseder.

Buna göre saliha kadınlar, hem kocalarının ve diğer aile fertlerinin yanında (açıkta, zahirde) hem de onların bu­lunmadıkları yerlerde (gayb) vazifelerini hakkıyla yerine getirir;Allah’ın koydu­ğu, toplumun benimsediği kuralların dışına çıkmaz, aileye İhanet etmez, şerefine leke sürmezler.

Ayetin ilgili yerinin meali şöyledir:

“Allah’ın insanlardan bir kısmını diğerlerine üstün kılmasına bağlı olarak ve malların­dan harcama yapmaları sebebiyle erkekler kadınların yöneticisi ve koruyucusudurlar. Saliha kadınlar Allah’a itaatkârdır. Allah’ın korumasına uygun olarak, kimsenin görmediği durumlarda da kendilerini korurlar… ”(Nisa, 4/34)

Kadının kocasına itaati ve onun nasıl koruyacağı 

a)Saliha kadınlarla ilgili ayette geçen iki ifade vardır: “Kânitâtün”, “hâfizâtün”  

“Kânitâtün”, Allah’a itaat edenler; “hâfizâtün” ise, kocalarının haklarını yerli yerince yerine getirenler demektir.

Allah kendi hakkının yerine getirilmesini önce zikretmiş, sonra da buna kocanın hakkının yerine getirilmesini eklemiştir.

b) Kadının durumu, ya kocası bulunduğu zaman veyahut da kocasının yanında olmadığı zaman nazar-ı dikkate alınır. Kocası yanında iken kadının durumunu “kânitât (itaatkâr)” diye tavsif etmiştir. “Kunût” kelimesinin asıl manası, devamlı itaattir.

Buna göre mana, “Onlar, kocalarının hakkını hakkıyla yerine getirirler.” şeklinde olur. Her ne kadar bu ifade zahiren bir haber ise de bundan kadınların kocalarına itaat etmelerinin zımnen emredildiği anlaşılır.

Demek ki, kadın ancak kocasına itaat ettiği zaman “saliha” olabilir. Çünkü Cenab-ı Hak, “Salih (iyi) kadınlar, itaatli olanlardır.” buyurmuştur ki kelimenin başında elif-lam, “istiğrak” ifade eder. Bu da her saliha kadının, kocasına itaat etmesi gerektiğini gösterir.

Vahidî ise: “Kunut, itaat manasınadır. Bu kelime, hem Allah’a itaate, hem de kocalara itaate şamil olan umumi bir ifadedir.” demiştir.

Kocası yanında değilken kadının durumunu da Cenâb-ı Hak, “(Onlar), göze görünmeyeni koruyanlardır.” diye anlatmıştır. Ayette geçen “gayb”, şahadetin (görünenin) zıddıdır. Bundan o kadınların, kocaları yok iken de kendilerini saklayıp korudukları manası çıkar.

Kadının görünmeyeni yani gaybı koruması şu manalara gelir:

1. Kadın, zinadan ve zinaya götürecek her şeyden kendini korur, iffetli ve namuslu olur.

2. Kadın kocasının malını, zayi olmaktan korur.

3. Kadın, kocasının evini uygun olmayan şeylerden ve kimselerden korur.

Hz. Peygamber (asm)’in,

 “Kadınların en hayırlısı kendisine baktığında seni mesrur eden, emrettiğinde sana itaat eden, yanında bulunmadığın zaman, malını ve kendisine emanet ettiğin namusunu koruyandır.”(1)

buyurup, bu ayeti okuduğu rivayet edilmiştir.(2)

Dipnotlar:

1) Aynı manada bir hadis için bk. İbn Mace, Nikah, 5, 1/596.
2) bk. Razi, Mefatih, ilgili ayetin tefsiri.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet