Değerli kardeşimiz,

Dünyada var olan bütün mahluklar Allah’ın ilmi ezelisinde bulunmaktadır. İlmi ezelide var olan bu varlıklar Allah Teala’nın “ol” emri ile kudret dairesi olan kâinatta zuhur eder.

Manevi olan şeyler maddi aynalarda görünür. Mesela, sehavet ve cömertlik manevi bir haslettir. Ancak ne olduğu ve naslı olduğu anlaşılmaz. Anlaşılması için maddi bir ayna lazımdır.O ayna ise sofraları serip insanları doyurmasıdır. Yani cömertliği sofralar aynasında müşahede edilir. Aynen öyle de Allah’ın illmi de manevidir. Bu manevi ilim maddi bir ayna ister. İşte o ayna kainattır.

Şu görünen mevcudatın her biri aynadır. Bilindiği gibi, aynalar, bizi bize göstermenin ötesinde çok şeyleri anlamamıza yardımcı olurlar. Şöyle ki:

Boş bir sayfa yazara, boş bir duvar ressama, boş bir alan mühendise ayine olur. O yazar, fikirlerini o sayfada neşreder. O ressam, san’atını o duvara nakşeder. O mühendis, hünerini o boş alanda gösterir.

Onun gibi, yokluk Allah’a ayine olmuştur. Cenab-ı Hak, ilm-i ezelisinde mevcut olan ve fakat harici vücut sahasında görülmeyen varlıkların mahiyetini birer ayine edinmiş; o varlıklarda ilmini, kudretini, rahmetini, san’atını göstermektedir. Dünya, baştan başa aynalarla dolu farzedilse, hiçbirinde ışık olmayan o aynalar, güneş doğduğunda birden aydınlanacaklar, kendi mahiyetlerine uygun olarak güneşi yansıtacaklardır.

İşte, bütün varlıklar Allah’a mukabil birer ayine gibidir. Her bir varlık, kendi mahiyetine göre Allah’ın isimlerine bir tecelligah olur.

Varlıklar içerisinde insan bir ayine-i camiadır. Yani, bütün kâinatın mazhar olduğu isimlere, insan tek başıyla mazhardır. Cenab-ı Hak, insanı, bütün isimlerinin nakışlarına muhatap kılmıştır.

Mesela, küçük bir köprü de Mimar Sinan’ı gösterir. Fakat Selimiye Camii’nin Sinan’ı göstermesi çok daha muhteşemdir. Onun gibi, bir hücreli bir canlı da Allah’ı göstermekle beraber, insan Allah Teala’nın bütün isim ve sıfatlarını gösterebilecek bir kapasitede yaratılmıştır.

Bu yönüyle insan, ehadiyetin ayinesidir. Yani, şu kâinattan insan seçilmiş, Allah’a muhatap kılınmıştır. Bu en büyük ayine, Allah’a yöneldiği nisbette nurlar içinde kalacak, uzaklaştığı nisbette günah tozları arasında şeffafiyetini kaybedecektir.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet