Değerli kardeşimiz,

Hz. Osman Müslümanları ortak bir Mushaf’ta birleştirmek için istinsah eylemini gerçekleştirdi.

Bu istinsah / çoğaltma eyleminin temel nedeni kıraat farklılıklarının sorun çıkarmasıydı.

Hz. Osman bu sorunu çözmek için Hz. Peygamber Efendimiz (asm)’den bizzat duyulan kıraatleri Mushaf’ta muhafaza ederek yine Hz. Peygamberin ruhsat olarak izin verdiklerini dışarda bıraktı.

Mushaf’ta muhafaza edilen kıraat farklılıklarının çoğu hareke kullanılmadığı için ve kelimelerin heyetleri yani şekilleri aynı olduğu için iki türlü okumaya da müsaitti.

Ancak şekilleri aynı olmayıp farklı okunan kelimeler vardır ki, bunlar bir şekilde Mushaf’a yazılması gerekirdi. Bunun için aynı Mushaf’ta iki farklı okuyuşu yazmak yerine değişik metropollere gönderdiği Mushaflara bu kıraatleri yazdı. Çünkü aynı Mushaf’a yazmış olsaydı, o zaman yine bir takım sorunlar ortaya çıkardı. Bu nedenle ayrı Mushaflara yazarak bu farklı kıraatleri muhafaza etmiş oldu.

Dolayısıyla hangi Mushaf’a hangi kıraat yazılmış ise, o bölgede yazılan o kıraat takip edildi.

Zaten o dönemde bu Mushaflar sadece vahiy lafızlarını yazı ile sağlama alma çabasıydı. Normalde toplumda sözlü kültür hakim olduğu için, ümmet bunları sözel olarak sonraki nesillere aktarıyordu.

Ancak daha sonraki yüzyıllarda yazı gelişince ve Mushaflar eğitim öğretimde esas alınmaya başlayınca, her bölge kendi takib etmiş olduğu kıraate göre Mushaflarını yazmaya başladı.

Nitekim süreç içerisinde bu kıraatlerden en yaygını Hafs kaldı, biraz Verş biraz da Susi kıraati takip edilmekte ve bugün İslam dünyasında bu kıraatlere göre Mushaflar basılmakta, ancak en yaygın Hafs kıraatine göre basılmaktadır.

Netice itibariyle bu verilen ayetlerde geçen kelimeleri aynı şekilde göstermek imkanı olmadığı için ve bu okumalar Hz. Peygamber (asm)’den bizzat duyulduğu için, farklı Mushaflara yazılarak muhafaza altına alınmıştır. Zira ilk dönemden itibaren bunların aktarımında esas olan şey de zaten sözel aktarımdır.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet